Het nieuwe paard van Troje dat contracten binnensluipt

Geschreven door: Vandelanotte 30 aug. 2022

Nog nooit werden contracten zo vaak van onder het stof gehaald als de afgelopen maanden. Tal van onvoorziene omstandigheden leiden er namelijk toe dat het uitvoeren van de oorspronkelijke afspraken minstens voor één van de partijen een stuk moeilijker wordt. Op vandaag is het in de Belgische wetgeving nog steeds zo dat er contractuele clausules nodig zijn om een uitweg of een oplossing te bieden voor onvoorziene omstandigheden.

Imprevisieleer

Die onvoorziene omstandigheden voorziet u dus het best in uw contracten. Prijsstijgingen kunnen bijvoorbeeld opgevangen worden door prijsherzieningsclausules op te nemen in het contract. De prijs vormt namelijk een essentieel onderdeel van het contract, waardoor u die bij lopende contracten niet zomaar eenzijdig kan wijzigen. Contracten met strikte leveringstermijnen worden ook het best met de nodige omzichtigheid afgesloten.

Daarnaast is het hoe dan ook aan te raden om een algemene clausule omtrent onvoorziene omstandigheden op te nemen, de zogenaamde “imprevisieleer” of “hardship”. Door dergelijke clausule op te nemen, spreken partijen op voorhand af dat, wanneer de uitvoering van het contract voor één van de partijen zodanig verzwaard wordt door onvoorziene omstandigheden, zij rond de tafel zullen gaan zitten en opnieuw zullen onderhandelen over het contract. Als dergelijke clausules niet voorzien zijn in uw contracten kunt u weinig doen, behalve rekenen op de goodwill van uw tegenpartij. De wet biedt hier geen vangnet, althans voorlopig nog niet.

Nieuwe wet

Eind april werd Boek 5 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek gestemd. Daarin wordt de “imprevisieleer” wel opgenomen. Op die manier dat de wet zal bepalen dat de schuldenaar aan de schuldeiser zal kunnen vragen om opnieuw te onderhandelen over het contract, met het oog op de aanpassing of de beëindiging ervan. Dat kan gebeuren wanneer bijvoorbeeld gewijzigde omstandigheden de uitvoering van het contract buitensporig bezwarend maakt, waardoor de uitvoering niet langer geëist kan worden. Dergelijke gewijzigde omstandigheden mogen niet aanwezig zijn op het ogenblik dat de overeenkomst werd gesloten en mogen ook niet te wijten zijn aan de schuldenaar.

Dat betekent dus dat de wet in de toekomst wel een vangnet zal bieden, als u contractueel geen bepalingen hebt opgenomen omtrent onvoorziene omstandigheden. Let wel, prijsstijgingen en tekorten van allerhande onderdelen zijn voor contracten die vandaag gesloten worden mogelijk wel voorzienbaar. Wanneer de wet precies in werking treedt, is momenteel nog niet bekend. Dat zal vermoedelijk begin volgend jaar zijn.

Vraag raad aan Vandelanotte voor uw onderneming