Consumentenuitgaven: Food & Drinks In De Lift, Vooral Lokaal

De grote kloof tussen biologisch en grote promos

We zien dat sommige financieel comfortabele huishoudens gevoeliger zijn voor milieukwesties, waardoor hun consumptie een soms eerder militante daad is. Ze willen biologisch voedsel, ze pleiten voor deconsumptie, ze winkelen met apps zoals Yuka (in 2019 gebruikte één op de vijf Fransen minstens één voedings- of gezondheidsapp), ze worden flexitariër of zelfs vegetariër …

Aan de andere kant is er een grote kloof met de meer bescheiden consumenten, die rechtstreeks worden getroffen door de gezondheidscrisis en het daardoor met beperktere middelen moeten doen. Hoewel ze ernaar streven om te kopen “zoals de rest” zijn ze veel meer geneigd om speciale aanbiedingen te kopen omdat ze bezorgd zijn naar het einde van de maand toe. Zowel in België als in Frankrijk was 2020 inderdaad minder gunstig dan 2019 gezien de dalende koopkracht. De stijging van de werkloosheid betekende dat de consumptie moest worden teruggedrongen; een situatie die de Europeanen ertoe brengt zich op het essentiële te concentreren, ook al stonden er lange wachtrijen bij de heropening van bepaalde winkels zoals Primark, Fnac en Action na de versoepeling van de maatregelen.

De consumptie zal in de loop der jaren meer en meer tweeledig worden. Aan de ene kant kunnen we uitgaan van een toename van de stockverkoopwinkels voor voeding; en aan de andere kant worden er restaurants geopend zoals le Sezono in Parijs, die zich richten op een duurzame en gastronomische keuken die wordt klaargemaakt met biologische, seizoensgebonden producten die rechtstreeks afkomstig zijn van de producenten van Île de France. Het is ook tussen e-commerce en buurtwinkels dat de dualiteit de komende jaren tot uiting komt.

We worden dus uiteindelijk geconfronteerd met levensmodellen die niet op elkaar lijken, maar die het vaak eens zijn over één ding: “beter consumeren”.

Een gezonder, respectvoller dieet

Minder vlees, meer groenten en het liefst lokaal. Onze keuken is de laatste jaren radicaal veranderd. Groenten verliezen hun status als bijgerecht en worden voor sommige mensen het middelpunt van de belangstelling. Nu de veganistische beweging haar plaats in onze samenleving heeft ingenomen is vegetarisch eten een dagelijkse reflex voor steeds meer consumenten. De restaurants blijven niet achter, want ze combineren hun klassiekers met de vegetarische trend. De massadistributie heeft de trend gevolgd, met hele rekken die voldoen aan de verwachtingen van deze consumenten waarvan men vroeger dacht dat ze zich aan de rand van de samenleving bevonden.

Nu het voedselbudget tijdens de coronacrisis onder de loep wordt genomen is thuis koken ook een populairdere bezigheid. 37% van de Fransen gaf aan dat ze meer “thuis gekookte maaltijden” consumeerden dan gewoonlijk tijdens de lockdown.

In de voedingssector is het onmogelijk om over “respect” te spreken zonder het over de boeren te hebben: hun moeilijkheden hebben hen eindelijk een gezicht gegeven. Dit heeft geleid tot een optimistische golf dankzij de opkomst van de korte keten, die populair werd tijdens de lockdown. Het doel? De afstand tussen de producent en de consument te verkleinen en de consument meer kwaliteit bieden voor een betaalbare prijs, waardoor de boer ook beter kan worden beloond. Boerenmarkten, groente- en fruitmanden en winkels van producenten zijn allemaal initiatieven die uit de grond worden gestampt om kwaliteitsvoedsel minder elitair te maken.

Diversiteit op onze borden

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) wordt vandaag de dag 75% van ons dieet geleverd door 5 dieren en 12 planten (waarbij tarwe, maïs en rijst een zeer belangrijke rol spelen). De trend gaat echter in de richting van diversificatie: we mogen nieuwe ingrediënten in onze westerse keukens verwachten!

Vooral het Midden-Oosten begint zijn plaats op te eisen in onze keukens: lebne, granaatappel, tahini en hummus komen nu ook op de boodschappenlijstjes van de consumenten terecht. Waarom? Waarschijnlijk omdat in deze keuken groenten de hoofdrol spelen (zoals blijkt uit de falafels, echte vegetarische topproducten waar smaken en verse kruiden worden gemengd). Oost-Indische kers, bernagie, rozen … in 2020 zullen we ook bloemen eten. Deze kleurrijke producten zijn vaak rijk aan antioxidanten, geliefd bij chef-koks en ze bestaan in hun oorspronkelijke vorm, in thee of in poedervorm, voor nieuwe verwennerijen van onze smaakpapillen …

Drinken of niet drinken, dat is de vraag

Tussen 2000 en 2016 is het aantal alcoholconsumenten wereldwijd met 5% gedaald. Het zal waarschijnlijk weken of zelfs maanden duren voordat de gevolgen van de lockdown op de gezondheid van de Europeanen bekend zijn, maar uit de eerste studies blijkt bijvoorbeeld dat de totale alcoholconsumptie tijdens de lockdownperiode is blijven dalen. Volgens een enquête van Santé publique France zegt slechts 11% van de Fransen dat zijn alcoholgebruik is toegenomen tijdens de lockdown (de meerderheid hiervan zijn stedelingen of ouders van kinderen onder de 16 jaar). Twee derde van de ondervraagden (65%) is van mening dat zijn verbruik tijdens de lockdown stabiel is gebleven en 24% zegt zelfs dat het is gedaald. In België heeft een kwart van de consumenten zijn verbruik aanzienlijk verhoogd. Bijna de helft van hen hield zijn consumptie echter vrij stabiel en 29% zei dat de consumptie was verminderd (meestal mannen en jongeren).

Nuchterheid is zelfs een “way of life” voor bepaalde millennials. Zullen de nieuwe generaties de drankindustrie ertoe aanzetten om alles over een andere boeg te smijten? Alcoholvrije of verfijnde cocktails voor bepaalde groepen ? De A-Z Cocktail, ontworpen door Britse ondernemers, bevat 26 ingrediënten: één voor elke letter van het alfabet. Dit resulteert in een complexe maar… uitgebalanceerde drank. Het komt steeds op hetzelfde neer!

Natuurlijke en biologische wijnen zijn ook het wijnlandschap aan het inpalmen en ze bieden de consument diversiteit en kwaliteit. Ambachtelijk bier wordt populairder. In Frankrijk en België bieden de biercafés steeds vaker indrukwekkende assortimenten van lokale en internationale bieren. Hetzelfde geldt voor de supermarktsector, waar de rekken met traditionele bieren steeds meer in de schijnwerpers komen te staan. Het blikje maakt ook een comeback. Artistieke variaties, bruikbaarheid en recyclagemogelijkheden maken het weer aantrekkelijk.

De coronacrisis zal deze waarnemingen niet kunnen weerleggen: er ontstaan nieuwe behoeften bij de consumenten … lokaal en gediversifieerd consumeren, in overeenstemming met hun ecologische overtuigingen om zo de tijd te nemen om elkaar te ontmoeten en te delen met familie en vrienden; om hun gezondheid en welzijn te behouden. Wij zijn ervan overtuigd dat de detailhandel in staat is om aan deze verwachtingen te voldoen.

Tegen de achtergrond van een soms gespannen sociaal klimaat, met een koopkracht die op halve toeren draait voor de middenklasse, is het belangrijk om deze consumptiepatronen te begrijpen om nieuwe retailprojecten te ontwikkelen die in lijn zijn met de consumptieve bestedingen van de huishoudens, maar ook met hun overtuigingen.